Συστημική Αναπαράσταση

Η Συστημική Αναπαράσταση (systemic constellations) είναι μια μέθοδος θεραπευτικής παρέμβασης που εφαρμόζεται σε ανθρώπινα συστήματα (άτομα, οικογένειες, ομάδες, εταιρίες κλπ), από ειδικά εκπαιδευμένους συμβούλους – ψυχοθεραπευτές. Ανήκει στις φαινομενολογικές επιστήμες. Θεραπεύει αυτό που φαίνεται ότι μπλοκάρει τον άνθρωπο. Κοιτάει αυτό που πραγματικά φανερώνεται πίσω από τις κινήσεις, όπου δεν έχει πρόσβαση ο νους.

Μια Συστημική Αναπαράσταση μπορεί να διευρύνει την επίγνωση και αυτογνωσία των ατόμων, να διευκολύνει ανακατατάξεις και αλλαγές σε οικογενειακές, κοινωνικές και επαγγελματικές σχέσεις και γενικά δημιουργεί ευκαιρίες για ανακούφιση και αλλαγή στα ανθρώπινα συστήματα.

Είναι ένας τρόπος εργασίας που προέκυψε από την  οικογενειακή θεραπεία, την ομαδική θεραπεία, τη θεωρία συστημάτων και την φαινομενολογία. Ο Bert Hellinger (1925-2019), φέρνοντας μαζί όλα αυτά, ανέπτυξε αρχικά την βασική και πιο γνωστή, εφαρμογή αυτής της μεθόδου, τις λεγόμενες Οικογενειακές Αναπαραστάσεις (Family Constellations) και είναι ο ιδρυτής αυτού του τρόπου εργασίας.

Οι Συστημικές Αναπαραστάσεις μας δίνουν τη δυνατότητα, με την χρήση ατόμων ως εκπροσώπων, να προβάλλουμε προς τα έξω, ως ορατές εικόνες, εσωτερικά είδωλα – πρότυπα του κόσμου που έχουμε σχηματίσει. Μέσω των αποκαλούμενων εκπροσώπων, απεικονίζουμε στο χώρο θέματα και βιώνουμε  την «πραγματική κατάσταση» ενός συστήματος – από την οπτική γωνία του ατόμου που φέρει το θέμα. Στη συνέχεια, μπορούμε να εξερευνήσουμε, μέσω βοηθητικών παρεμβάσεων, νέες οπτικές των πραγμάτων και εναλλακτικές δυνατότητες. Επίσης, αυτή η εξωτερικευμένη εικόνα, μας δείχνει, αν λείπει κάτι από το απεικονιζόμενο σύστημα που μπορεί να έχει θετική σημασία για την λύση του προβλήματος.

Όπως σε κάθε άλλο σύστημα, έτσι και στο οικογενειακό σύστημα λειτουργούν άγραφοι νόμοι, από τους οποίους οι σημαντικότεροι είναι:

• η ανάγκη για τη διατήρηση της ολότητας του συστήματος (με την αφύσικη ή βίαια απομάκρυνση ενός μέλους δημιουργείται στο σύστημα ένα κενό),
• το δικαίωμα του ανήκειν (το οποίο κάθε μέλος της οικογένειας νιώθει βαθιά μέσα του και μερικές φορές καλείται να το διεκδικήσει),
• η ισοτιμία των μελών,
• η χρονική ιεραρχία (ο σεβασμός και η αναγνώριση προς τα μεγαλύτερα σε ηλικία μέλη ή αυτά που εισήρθαν στο σύστημα νωρίτερα)
• η ανάγκη για ισορροπία στο δούναι και λαβείν.

Συχνά τα προβλήματα των μελών της οικογένειας απορρέουν από την ασυναίσθητη παραβίαση αυτών των αρχέτυπων νόμων τάξης.

Εάν ένα μέλος της οικογένειας χάσει τη θέση του, παραγκωνιστεί, υποτιμηθεί, διωχθεί ή ξεχαστεί, κάποιο άλλο μέλος θα αναλάβει τα συναισθήματα, τη συμπεριφορά ή τη μοίρα του αδικημένου, θυσιάζοντας τη δική του πορεία. Αυτή η ταύτιση ονομάζεται  εμπλοκή  και προκαλεί πόνο και δυστυχία, βαθιά θλίψη χωρίς φανερά αίτια, επιθετικότητα χωρίς λόγο, ανεξέλεγκτοι παράλογοι φόβοι και πολλά άλλα προβλήματα ή δυσκολίες μπορούν να είναι γνωρίσματα – αποτελέσματα μιας εμπλοκής.

Οι Συστηματικές Αναπαραστάσεις είναι μια καινοτόμος προσέγγιση του κρυμμένου δυναμικού που επηρεάζει τη ζωή μας. Έχουν μια σταθερή βάση που αναπτύχθηκε αρχικά από τον Bert Hellinger κι εφαρμόζονται συνεχώς με τρόπους που αντικατοπτρίζουν τη δημιουργικότητα και τη διορατικότητα κάθε συντονιστή, την αυξανόμενη κατανόησή του για τους φυσικούς νόμους που διέπουν τα συστήματα και την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ζωής.